Pomnik legniczan poległych w wojnie prusko-francuskiej
Pomnik upamiętniający żołnierzy poległych w latach 1870-1871 został odsłonięty w Legnicy w 1872 roku. Po zakończeniu wojny zawiązał się komitet, którego celem była budowa pomnika - pierwotnie poświęconego grenadierom, w końcu wszystkim legniczanom poległym w wojnie. Jesienią 1871 roku zdecydowano, iż monument zostanie ustawiony na placu w pobliżu dawnego cmentarza kościoła Mariackiego. Poświęcenie i ofiarę żołnierzy dla ojczyzny upamiętniać miała rzeźba przedstawiająca drzemiącego lwa, kopia dzieła Christiana Daniela Raucha. Figura lwa wykonana została w znanej berlińskiej odlewni Gladenbeck Kunstgießerei, ze spiżu pochodzącego z lufy francuskiego działa. Została ona ustawiona na postumencie ze śląskiego granitu. 30 lipca 1872 na cokole umieszczono następujący napis: „Pamięci bohaterów z powiatu legnickiego i miasta Legnicy i z Regimentu Grenadierów Królewskich (2 Zachodniopomorskiego Nr 7) poległych w walkach lat 1870 – 1871”- ,,Den in den Kämpfen von 1870-1871/ gefallen Helden / des Kreises sowie der Stadt Liegnitz / und des Königs Grenadier Regiments / (2ten Westpreussischen No. 7) / zum ehrendem Andenken’’ . 4 sierpnia 1872 roku, w drugą rocznicę bitwy pod Weißenburgiem uroczyście poświęcono pomnik. Ceremonii dokonał archidiakon Penzig, zaś przewodniczący komitetu budowy pomnika, starosta Karl Hoffman-Scholz przekazał go miastu. Od tego czasu pomnik był centralnym punktem manifestacji patriotycznych.
Źródło: G. Humeńczuk, Legnickie pomniki przed II wojna światową, Legnica 2000
Po 1945 roku pomnik pozbawiono ideologicznego znaczenia. Z dużą starannością zatarto treść pamiątkowej inskrypcji, dziś zupełnie niemożliwej do odczytania. Usunięto ozdobne metalowe ogrodzenie pomnika, na którym przeplatał się motyw Krzyża Żelaznego. Próby czasu nie przetrwały również cztery słupki w kształcie pocisków artyleryjskich, umieszczone na narożnikach najniższej warstwy cokołu. Ostatni zachowany z nich padł zapewne ofiarą kradzieży stosunkowo niedawno (po 2010 roku, na zdjęciu z 2013 roku nie widać go już). Pozbawiony swej ideologicznej wymowy pomnik funkcjonuje jako parkowa rzeźba. Przyczyn ocalenia monumentu po 1945 roku szukałbym w fakcie, iż był to pomnik łatwy do kulturowej adaptacji – czego naturalnie nie można powiedzieć o innych legnickich przedwojennych monumentach jak np. pomnik Wilhelma I czy Fryderyka Wielkiego, które zostały usunięte w 1945 roku. Figura lwa nowym mieszkańcom Legnicy nie nasuwała żadnych negatywnych skojarzeń – i tak zresztą jest do dnia dzisiejszego. Żartobliwie rzec można iż lew został ,,spolonizowany’’ i traktowany jest obecnie jak ,,swój’’.
(K.K.)