Akademia Rycerska w Legnicy (niem.: Kaiserliche Ritterakademie zu Liegnitz) – męska szkoła średnia w Legnicy, która istniała od 1730 do 1945 roku.

Bezdzietny książę Jerzy Rudolf Legnicki (1595-1653) zapisał w swym testamencie z roku 1646 pokażne środki na utworzenie szkoły dla szlacheckich chłopców – protestantów ze Śląska, która miała być administrowana przez kapitułę kalwinistycznego wówczas kościoła dworskiego pw.św. Jana i nosić miano Johannisstiftung - Fundacja św. Jana. Do realizacji idei księcia nie doszło w czasie 22 lat po jego śmierci, gdyż tron przechodził do różnych i krótko tylko panujących krewnych z dynastii Piastów śląskich aż do zakończenia jej panowania ze śmiercią ostatniego panującego Piasta, Jerzego Wilhelma w roku 1675.

Powstała sytuacja została wykorzystana przez arcykatolickich Habsburgów, którzy z racji posiadania tronu czeskiego wynikiem wygaśnięcia rodu Piastów przejęli Księstwo Legnickie jako część lennego wobec nich państwa legnicko-wołowsko-brzeskiego jako wygasłe lenno. Natychmiast zaczęli dzieło rekatolizacji tego ostatniego skrawka śląskiej ziemi, w którym panowała tolerancja religijna, a większość poddanych była protestantami. Kościół św. Jana został oddany jezuitom, którzy obrócili go w świątynię katolicką, a środki przeznaczone na stworzenie Akademii skonfiskowane przez skarb cesarski.

Dopiero pokój w Altranstädt (1708) zmusił Habsburgów do zwrócenia zagrabionych funduszy. Stworzono w Legnicy nową szkołę dla szlachty, Akademię Rycerską, która jednak wbrew intencjom fundatora Jerzego Rudolfa Legnickiego otwarta została dla męskiej młodzieży zarówno protestanckiej jak katolickiej.

Karl von Zedlitz był jako pruski minister oświaty, a w latach 1788-1789 dyrektor Akademii Rycerskiej, jej reformatorem. W roku 1811 dopuszczono do szkoły także młodzież pochodzenia nieszlacheckiego, a w 1901 przetworzono ją w państwowe liceum, które istniało do 1945 roku i do którego siłą tradycji uczęszczało bardzo wielu młodzieńców z rodów szlacheckich w Prusach. Jednym z profesorów w II poł. XIX w. był malarz Theodor Blätterbauer. Monumentalny gmach Akademii, jeden z najwspanialszych zabytków baroku austriackiego na dzisiejszym terenie Polski, wzniesiony został w latach 1726 - 1738 według planów znamienitego architekta wiedeńskiego Fischer von Erlacha i przetrwał zawieruchę wojenną w 1945. Systematycznie dewastowany w latach po 1945, gdy służył jako główna kwatera stacjonujących w Legnicy i okolicach oddziałów radzieckich, znajduje się po ich ewakuacji w latach 90. XX wieku w restauracji, do dziś dnia nie zakończonej.

Źródło: Wikipedia